منظور از سرمایه در گردش میزان دارایی های جاری یک سازمان می باشد و خالص سرمایه در گردش بیانگر دارایی های جاری منهای بدهی های جاری است.به بدهی های جاری منابع سرمایه در گردش می گویند که در مصارف سرمایه در گردش که همان دارایی های جاری شرکت می باشد استفاده می شود.
هدف سرمایه در گردش
هدف از نگهداری سرمایه در گردش این است که شرکت قادر باشد به تعهدات کوتاه مدت خود عمل نموده و بتواند بدهی های جاری خود را در سررسید خود تسویه نماید. همچنین سرمایه در گردش از عملیات اصلی و جاری شرکت پشتیبانی می کند.
مدیریت سرمایه در گردش
مدیریت سرمایه در گردش بیانگر تعیین میزان و ترکیب دارایی ها جاری و بدهی جاری می باشد. تصمیم گیری در این خصوص بسیار حائز اهمیت بوده و هرگونه تصمیم گیری اشتباه در مدیریت سرمایه در گردش می تواند شرکت را با مشکلات و ناکارآمدی مواجه نماید.
کمبود در میزان دارایی های جاری مانند وجه نقد و موجودی کالا باعث می شود که شرکت نتواند تعهدات کوتاه مدت خود را انجام دهد و نگهداری بیش از حد دارایی های جاری منجر به کاهش بهره وری و عدم استفاده بهینه از منابع سازمانی خواهد شد.
استراتژی های سرمایه در گردش
شرکت ها به منظور مدیریت بهینه و موثر سرمایه در گردش، استراتژی های مختلفی را در دارایی های جاری و بدهی های جاری شرکت بکار می گیرند. انتخاب این استراتژی ها، کاملا بر مبنای ریسک و بازده خواهد بود.میزان پذیرش ریسک و برآورد بازده مورد انتظار هر تصمیم، می تواند استراتژی های سرمایه در گردش در دارایی ها و بدهی های جاری را از استراتژی های محافظه کارانه تا جسورانه رقم بزند.
استراتژی محافظه کارانه در دارایی جاری
در این استراتژی که با هدف حداقل کردن ریسک صورت می پذیرد دارایی های جاری مانند وجه نقد یا موجودی کالا، به میزان بیشتری در شرکت نگهداری می گردد. اتخاذ این استراتژی باعث می شود که شرکت با مشکل کمبود دارایی جاری در زمان های لازم مانند زمان ایفای تعهدات روبرو نشده یا خطر کمبود موجودی کالا و به تبع آن ریسک از دست دادن مشتری به حداقل برسد. ولی این سیاست موجب افزایش هزینه های شرکت از جمله هزینه نگهداری موجودی کالا و نیز عدم بهره وری لازم از نقدینگی موجود شرکت می شود.
استراتژی جسورانه در دارایی جاری
در این روش، شرکت ریسک پذیری بالاتری را انجام داده و دارایی جاری خود را به میزان کمتری حفظ می کند. بدیهی است که با اعمال این سیاست ریسک عدم پرداخت به موقع تعهدات و بدهی های شرکت افزایش یافته ولی از طرف دیگر بهره وری شرکت به دلیل استفاده موثر از نقدینگی و عدم تحمل هزینه های اضافی نگهداری کالا بیشتر خواهد شد.
استراتژی محافظه کارانه در بدهی جاری
در این استراتژی جهت تامین دارایی های جاری شرکت، به میزان بیشتری از بدهی ها بلند مدت و حتی انتشار سهام استفاده شده و وام های کوتاه مدت،کمتر در دستور کار قرار می گیرد. اتخاذ چنین سیاستی موجب می شود که ریسک عدم پرداخت به موقع بدهی ها به دلیل نداشتن وام های کوتاه مدت کاهش یابد. ولی با توجه به هزینه سرمایه بالاتر بدهی ها و تعهدات مالی بلند مدت، هزینه های شرکت افزایش و در نتیجه کارایی و بهره وری شرکت کاهش می یابد.
استراتژی جسورانه در بدهی جاری
ویژگی این استراتژی استفاده بیشتر از بدهی های کوتاه مدت در ساختار سرمایه می باشد. این استراتژی، هزینه های شرکت را به دلیل عدم استفاده از تعهدات بلند مدت در تامین دارایی ها کاهش می دهد. از طرف دیگر وجود بدهی های کوتاه مدت با سررسید های نزدیک تر، ریسک عدم پرداخت این بدهی را افزایش خواهد داد.
انتخاب استراتژی مناسب
همانطور که ذکر گردید بکار گیری استراتژی های متفاوت در دارایی و بدهی های جاری ، تاثیر بسیار زیادی بر ریسک و بازده شرکت می گذارد. نتایج و خروجی های اجرای استراتژی های فوق بطور خلاصه عبارتند از:
- استراتژی جسورانه در دارایی جاری و بدهی جاری منجر به افزایش همزمان ریسک و بازده شرکت می گردد.
- استراتژی محافظه کارانه در دارایی جاری و بدهی جاری، ریسک و بازده شرکت را کاهش می دهد.
- استراتژی جسورانه در دارایی جاری و استراتژی محافظه کارانه در بدهی جاری و یا استراتژی جسورانه در بدهی جاری و محافظه کارانه در دارایی جاری، منجر به ریسک و بازده متوسط شرکت می شود.