تصمیم گیری از مهم ترین و اساسی ترین وظایف مدیران در سطوح مختلف عملیاتی، میانی و عالی سازمان است. تصمیم گیری فرایند انتخاب یک گزینه از میان گزینه های مختلف می باشد.
تصمیمات کارا و اثربخش، می تواند سازمان ها را به رشد و توسعه و برخورد مناسب با مسایل درونی و محیطی رهنمون سازد. از طرف دیگر تصمیمات اشتباه و انتخاب های نادرست مدیران می تواند سازمان ها را با مشکلات عدیده ای روبرو کرده و حتی بقای سازمانی را نیز به خطر اندازد. اهمیت این مسئله در دنیای پر تلاطم و متغیری که محیط سازمان های امروزی را تشکیل می دهد به مراتب بیشتر می باشد.
فرایند مدیریت دربرگیرنده وظایفی مانند برنامه ریزی، سازماندهی ، کنترل و رهبری بوده که در تمامی این ارکان، تصمیم گیری درست و به موقع مدیران، عنصر اساسی و حیاتی آنها می باشد.
فرایند تصمیم گیری معمولا با شناسایی و تعریف دقیق مشکل و یا فرصت پیش رو سازمانی شروع و با بررسی و شناخت گزینه های ممکن و جمع آوری و تحلیل داده ها جهت وزن دهی به گزینه ها در جهت انتخاب راه حل مطلوب ادامه می یابد.
اهمیت تصمیم گیری
به طور خلاصه اهمیت تصمیم گیری در سازمان و مدیریت از جنبه های ذیل قابل بررسی است.
- دستیابی به اهداف سازمانی صرفا با تصمیمات درست و به موقع امکان پذیر می باشد. حرکت از وضع موجود برای رسیدن به وضع مطلوب فرایندی است که بطور مستمر نیازمند اخذ تصمیمات آگاهانه و دقیق می باشد. ضمن آنکه شناخت دقیق وضع موجود و تبیین وضعیت مطلوب سازمانی که بعنوان اهداف بلندمدت ، میان مدت و یا کوتاه مدت تعیین میگردد نیز کاملا به بررسی ، تصمیم گیری و انتخاب آگاهانه مدیران بستگی دارد.
- سازمانها همواره با مسائل و موضوعاتی مواجه می شوند که نیاز است مدیران با این مسایل به نحوی موثر برخورد نموده و به شیوه ای صحیح نسبت به حل آنها اقدام نمایند. اتخاذ چنین برخورد و مواجهه ای، مستلزم تصمیم گیری دقیق و به موقع است تا سازمان ها بتوانند این موانع و چالش ها را به درستی پشت سر گذارند.
- یکی از مهمترین وظایف و ارکان مدیریت، تخصیص بهینه و درست منابع سازمانی است. منابع سازمانی اعم از منابع مالی ، دارایی ها و تجهیزات و منابع انسانی سازمان ها محدود می باشند. لذا برای دستیابی سازمان به اهداف مورد نظر به نحوی کارآمد و موثر می بایست با تصمیم گیری درست مدیریتی این منابع به دقت تخصیص یابد تا ضمن دستیابی به بیشترین بازدهی از هرگونه اتلاف منابع جلوگیری شود.
- از اصلی ترین ابعاد مدیریت، هدایت و راهبری کارکنان سازمان است. از موثرترین اقدامات جهت راهبری منابع انسانی ، انگیزش کارکنان می باشد. تصمیمات مدیریتی برای اینکه همراستا با ایجاد انگیزش و اشتیاق کارکنان در حهت دستیابی به اهداف سازمانی باشد می بایست عادلانه و عقلانی بوده تا بتواند اعتماد کارکنان سازمان را به مدیریت افزایش داده و سرمایه اجتماعی سازمان را ارتقا بخشد.
به طور کلی می توان گفت که موفقیت در تمامی ارکان و وظایف مدیریت، بستگی کامل به تصمیمات کارآمد ، اثربخش و به موقع مدیران داشته و مهارت در تصمیم گیری، سنگ بنای تمامی ابعاد و جنبه های مدیریت می باشد.
لذا تصمیم گیری نه تنها یکی از ارکان اصلی مدیریت است بلکه سنگ بنا و شالوده اصلی دانش و هنر مدیریت نیز محسوب می شود.
بطور خلاصه
مدیریت :
مدیریت فرآیندی است برای برنامهریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع در جهت دستیابی به اهداف سازمانی.
وظایف اصلی مدیریت:
- برنامهریزی(Planning) : تعیین اهداف و روشهای رسیدن به آنها
- سازماندهی (Organizing) : تعیین ساختار سازمانی و تقسیم وظایف
- رهبری یا هدایت(Leading) : انگیزش و راهبری کارکنان
- کنترل (Controlling) : ارزیابی عملکرد و اصلاح انحرافات
تصمیم گیری:
تصمیمگیری فرآیند انتخاب بهترین گزینه از بین گزینه های ممکن برای حل یک مسئله یا پاسخ به یک نیاز است.
مراحل معمول تصمیم گیری:
- شناسایی مسئله
- جمعآوری اطلاعات
- بررسی گزینهها
- ارزیابی پیامدها
- انتخاب گزینهی بهینه
- اجرای تصمیم
- ارزیابی نتایج
اهمیت تصمیم گیری در مدیریت:
- دستیابی به اهداف سازمانی
- حل مسائل و چالشها
- بهرهبرداری بهتر از منابع
- افزایش بهرهوری و کارایی
- کاهش ریسک و عدم قطعیت
- تقویت رهبری و اعتماد کارکنان
- تأثیر مستقیم بر سایر وظایف مدیریت
نتیجه گیری:
در یک جمله میتوان گفت که "تصمیمگیری، شالوده و زیربنای اصلی مدیریت مؤثر است." و هرچه تصمیمات مدیریتی دقیقتر، منطقیتر و سریعتر باشند، احتمال موفقیت سازمان بیشتر خواهد بود.