روشهای مدیریت موجودی انبار نقش کلیدی در بهای تمامشده کالا و در نتیجه سود شناساییشده دارند. انتخاب روش مناسب، بسته به شرایط اقتصادی (مانند تورم)، نوع کالا، صنعت و سیاستهای مالی شرکت، تأثیر مستقیمی بر سودآوری و گزارشهای مالی دارد.
مهمترین روشهای مدیریت موجودی انبار:
1. روش FIFO (اولین وارده، اولین صادره)
کالاهای قدیمیتر زودتر مصرف یا فروخته میشوند.
در شرایط تورمی:
بهای تمامشده کمتر و سود بیشتر
مناسب برای کالاهایی با تاریخ انقضا (مثلاً مواد غذایی)
تأثیر بر سود شناساییشده: بیشتر
2. روش LIFO (آخرین وارده، اولین صادره)
کالاهای جدیدتر زودتر مصرف یا فروخته میشوند.
در شرایط تورمی:
بهای تمامشده بیشتر و سود کمتر
ممکن است در برخی کشورها مانند ایران در گزارشگری مالی مجاز نباشد.
تأثیر بر سود شناساییشده: کمتر
3. روش میانگین موزون (Weighted Average)
بهای هر واحد موجودی = میانگین موزون قیمت خریدها
نوسان قیمت تأثیر زیادی بر سود ندارد.
ساده، قابل اتکا و کاربردی در سیستمهای دائمی یا ادواری
تأثیر بر سود شناساییشده: متوسط
4. روش شناسایی ویژه (Specific Identification)
هر کالا با قیمت خاص خود شناسایی میشود (مثلاً خودرو، جواهرات)
مناسب برای کالاهای منحصر به فرد با ارزش بالا
بهای تمامشده دقیق است
تأثیر بر سود شناساییشده: واقعی و دقیق (متغیر)
نکتههای کلیدی:
انتخاب روش مدیریت موجودی میتواند استراتژیک باشد (برای کاهش مالیات یا افزایش سود).
شرکتها معمولاً به یک روش پایبند میمانند تا ثبات گزارشهای مالی حفظ شود.
در ایران، معمولاً FIFO یا میانگین موزون استفاده میشود؛ LIFO بهصورت رسمی در استانداردهای حسابداری ایران مجاز نیست.