مدیریت دانش (Knowledge Management) به مجموعهای از فرآیندهای هدفمند و ساختارمند گفته میشود که برای شناسایی، خلق، سازماندهی، ذخیرهسازی، اشتراکگذاری و استفاده از دانش در یک سازمان بهکار میرود. هدف اصلی مدیریت دانش، بهبود عملکرد سازمان، ارتقای تصمیمگیری، تسهیل نوآوری، و حفظ مزیت رقابتی است.
دانش صریح و دانش ضمنی
مدیریت دانش تلاش میکند تا دانش موجود در ذهن افراد (دانش ضمنی) و دانش قابلمستندسازی (دانش صریح) را به صورت مؤثر مدیریت کند.
دانش ضمنی، دانشی است که در تجربهها، مهارتها، و شهود افراد نهفته است و بهراحتی قابل انتقال نیست.
در مقابل، دانش صریح، دانشی است که میتوان آن را نوشت، مستند کرد و به دیگران آموزش داد؛ مانند دستورالعملها، کتابچههای راهنما و گزارشهای تحلیلی.
اهداف مدیریت دانش
از اهداف اصلی مدیریت دانش میتوان به افزایش بهرهوری کارکنان، جلوگیری از دوبارهکاری و تکرار اشتباهات، حفظ دانش کلیدی هنگام خروج کارکنان، ایجاد محیط یادگیرنده و نوآور، افزایش کیفیت تصمیمگیری و رضایت مشتریان اشاره کرد.
فرآیند مدیریت دانش
فرآیندهای مدیریت دانش معمولاً با شناسایی دانش آغاز میشوند، یعنی مشخص کردن اینکه چه دانشی در سازمان وجود دارد و در اختیار چه کسانی است. سپس دانش جدید از طریق تحقیق، نوآوری یا تعاملات خلق میشود. این دانش باید به شیوهای مناسب ذخیرهسازی و سازماندهی شود تا بتوان در مواقع نیاز به آن دسترسی داشت. مرحله بعدی، اشتراکگذاری دانش میان کارکنان، تیمها و بخشهاست و در نهایت، استفاده از این دانش برای حل مسائل، تصمیمگیری و بهبود عملکرد سازمانی صورت میگیرد.
ابزارها
برای اجرای مؤثر مدیریت دانش، ابزارها و فناوریهای گوناگونی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این ابزارها عبارتاند از پایگاههای داده برای ذخیره دانش، نرمافزارهای مدیریت محتوا برای ساماندهی اسناد و سیستمهای جستوجوی هوشمند برای یافتن سریع اطلاعات.
مدیریت دانش در سازمان
مدیریت دانش در سازمانها میتواند مزایای فراوانی داشته باشد. از جمله برای خود سازمان، موجب کاهش هزینهها، افزایش بهرهوری، حفظ دانش حیاتی و تقویت نوآوری میشود. برای کارکنان نیز محیطی فراهم میکند که یادگیری مستمر، رشد فردی، مشارکت و همکاری بیشتر را تسهیل میکند