فرض خود تایید یا Self-fulfilling Prophecy پیش بینی هایی است که در صورتی که درست فرض شوند، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به عملی شدن خودشان کمک میکنند.
روبرت مرتون، در تعریف فرض خود تایید میگوید:
فرض خود تایید یا پیش گوییهایی که خود را تایید میکنند، در آغاز صرفاً یک تعریف و تشخیص نادرست از شرایط هستند. این تعریف و تشخیصها، موجب رفتارها و اقداماتی میشوند که در نهایت کمک میکنند که پیش بینیهای اولیه، به واقعیت تبدیل شوند.
مثال
فرض کنید یک سایت خبری، به دروغ اعلام کند که قرار است به زودی خودرو به شدت گران شود.
اگر مردم این حرف را باور کنند و تصمیم به خرید خودرو بگیرند یا برنامهی خرید خودروی خود را جلو بیندازند، به دلیل افزایش تقاضا، قیمت خودرو واقعاً افزایش خواهد یافت. بعد از مدتی، آن سایت خبری میتواند مدعی شود که پیش گوییهایش بسیار علمی و دقیق بوده است.
اثر پیگمالیون
اثر پیگمالیون زیرمجموعهای از فرض خود تایید است که به تأثیر انتظارات افراد بر عملکرد دیگران میپردازد. مطالعات نشان دادهاند که انتظارات معلمان از دانشآموزان میتواند مستقیماً بر عملکرد تحصیلی آنها اثر بگذارد. برای مثال، اگر معلمی باور داشته باشد که دانشآموزی استعداد بالایی دارد، رفتار و تعاملات او با این دانشآموز به گونهای خواهد بود که شرایط پیشرفت او را فراهم کند.
تأثیر فرض خود تایید در مدیریت
فرض خود تایید در محیطهای کاری نیز نقش قابلتوجهی ایفا میکند. انتظارات مدیران از کارکنان میتواند بر انگیزه، بهرهوری، و حتی رضایت شغلی آنها اثر بگذارد. برای مثال، مدیری که باور دارد یکی از اعضای تیم عملکرد ضعیفی خواهد داشت، ممکن است به طور ناخودآگاه فرصتهای کمتری برای رشد به او بدهد. این رفتار منجر به کاهش انگیزه و در نهایت عملکرد ضعیف کارکنان میشود که پیشبینی اولیه مدیر را تأیید میکند.
از سوی دیگر، انتظارات مثبت نیز میتوانند موجب بهبود عملکرد شوند. اگر مدیری به تواناییهای تیم خود ایمان داشته باشد و این باور را از طریق رفتارهای حمایتی نشان دهد، احتمال موفقیت تیم افزایش مییابد.