تصمیمگیری مالی برای سرمایهگذاریهایی با طول عمر متفاوت یکی از چالشهای مهم در مدیریت مالی و بودجهریزی سرمایهای است. برای مقایسه و ارزیابی این نوع پروژهها، باید از روشهایی استفاده کرد که ارزش زمانی پول را در نظر بگیرند و امکان مقایسه سرمایهگذاریها با طول عمرهای مختلف را فراهم کنند. در ادامه، روشها و مفاهیم کلیدی مرتبط با این موضوع معرفی میشوند.
مفاهیم کلیدی:
- ارزش فعلی خالص (NPV - Net Present Value) معیاری برای تعیین ارزش فعلی جریانهای نقدی آتی یک پروژه. پروژه با NPV بالاتر (در صورت مثبت بودن) ترجیح داده میشود. برای پروژههای با طول عمر متفاوت، مقایسه مستقیم NPV ممکن است منجر به تصمیمگیری نادرست شود.
- نرخ بازده داخلی (IRR - Internal Rate of Return) نرخی که NPV پروژه را صفر میکند. در پروژههایی با جریانهای نقدی معمولی، استفاده میشود؛ ولی برای پروژههای با طول عمر متفاوت و اندازه سرمایهگذاری متفاوت، گمراهکننده است.
- نرخ معادل سالانه (EAA - Equivalent Annual Annuity) مناسبترین روش برای مقایسه پروژههایی با طول عمر متفاوت. با تبدیل NPV هر پروژه به یک پرداخت سالانه ثابت ، امکان مقایسه بین پروژهها فراهم میشود.
فرمول
EAA = (NPV * r) / [1 - (1 + r)^-n]
NPV: ارزش فعلی خالص پروژه
r: نرخ تنزیل
n: طول عمر پروژه
پروژهای که EAA بالاتری دارد، ترجیح داده میشود.
مثال
فرض کنید دو پروژه داریم:
پروژه A: سرمایهگذاری اولیه 100 میلیون تومان، طول عمر 3 سال، NPV = 30 میلیون
پروژه B: سرمایهگذاری اولیه 100 میلیون تومان، طول عمر 5 سال، NPV = 40 میلیون
نرخ تنزیل = 10٪
محاسبه EAA:
EAA_A = (30,000,000 * 0.1) / [1 - (1 + 0.1)^-3]
EAA_A = 3,000,000 / [1 - (1.1)^-3]
EAA_A = 3,000,000 / [1 - 0.7513]
تومان در سال EAA_A = 3,000,000 / 0.2487 ≈ 12,057,424
EAA_B = (40,000,000 * 0.1) / [1 - (1 + 0.1)^-5]
EAA_B = 4,000,000 / [1 - 0.6209]
تومان در سال EAA_B = 4,000,000 / 0.3791 ≈ 10,553,621
پروژه A بهتر است، چون EAA بیشتری دارد، حتی با اینکه NPV کمتری دارد.