حجم مبنا یکی از مفاهیم کلیدی در بورس ایران است که برای کنترل نوسانات قیمت سهام استفاده میشود.
تعریف حجم مبنا
حجم مبنا حداقل تعداد سهمی است که باید در یک روز معاملاتی خرید و فروش شود تا قیمت پایانی آن سهم بتواند به اندازه کامل (مثلاً ±5٪) تغییر کند.
هدف از حجم مبنا
جلوگیری از دستکاری قیمت توسط معاملات اندک. واقعیتر شدن تغییرات قیمت در بورس. حفظ ثبات و امنیت سرمایهگذاری.
نحوه تأثیرگذاری بر قیمت پایانی
اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، میزان تغییر قیمت پایانی نسبت به میانگین قیمت معاملات کاهش مییابد.
مثال
حجم مبنا = 1,000,000 سهم اگر در یک روز فقط 500,000 سهم معامله شود (یعنی 50٪ از حجم مبنا)، آنگاه: اگر میانگین معاملات نشاندهنده رشد 5٪ باشد، قیمت پایانی فقط 2.5٪ رشد میکند (نسبت به حجم تحققیافته).
فرمول محاسبه حجم مبنا (برای شرکتهای بورسی)
از سال 1398، فرمول حجم مبنا تغییر کرده و بهصورت زیر است:
حجم مبنا = 0.0008 × تعداد سهام شرکت